In tegenstelling tot de klassieke gerechtelijke procedure en arbitrage waarbij een rechter of een arbiter beslissen over de uitkomst van een geschil, is het bij bemiddeling de bedoeling dat  partijen met de hulp van een derde, de bemiddelaar genoemd, zelf komen tot een onderhandelde oplossing voor hun geschil. Om zich te onderscheiden van de klassieke geschillenbeslechting wordt bemiddeling geen proces genoemd, maar een traject.

Bemiddeling is wettelijk geregeld in de artikels 1724 tem 1737 van het Gerechtelijk Wetboek.

Bemiddeling is gesteund op een aantal fundamentele basisprincipes, nl. vrijwilligheid, vertrouwelijkheid, onpartijdigheid, onafhankelijkheid en neutraliteit.

Vrijwilligheid

Niemand kan gedwongen worden om deel te nemen aan een bemiddeling. U kunt steeds uit een lopende bemiddeling stappen zonder dat dit U kwalijk genomen kan worden. Niemand kan U dwingen om rond de tafel te blijven zitten. Belangrijk ook is dat de bemiddelaar zelf net als de partijen op ieder ogenblik een einde kan stellen aan de bemiddeling. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de communicatieregels niet correct worden nageleefd of wanneer een partij er een verborgen agenda op na houdt. 

Vertrouwelijkheid

De documenten die worden opgemaakt en de mededelingen die worden gedaan in de loop en ten behoeve van een bemiddelingsprocedure zijn vertrouwelijk. Zij mogen niet worden aangevoerd in een gerechtelijke, administratieve of arbitrale procedure of in enige andere procedure voor het oplossen van conflicten en zijn niet toelaatbaar als bewijs, zelfs niet als buitengerechtelijke bekentenis.

De geheimhoudingsplicht kan slechts worden opgeheven met instemming van de partijen om onder meer de rechter in staat te stellen de bemiddelingsakkoorden te homologeren.

Bij schending van die geheimhoudingsplicht door een van de partijen doet de rechter of de arbiter uitspraak over de eventuele toekenning van schadevergoeding. Vertrouwelijke documenten die toch zijn meegedeeld of waarop een partij steunt in strijd met de geheimhoudingsplicht, worden ambtshalve buiten de debatten gehouden.

Onverminderd de verplichtingen die hem bij wet worden opgelegd, mag de bemiddelaar de feiten waarvan hij uit hoofde van zijn ambt kennis krijgt, niet openbaar maken. Hij mag door de partijen niet worden opgeroepen als getuige in een burgerrechtelijke of administratieve procedure met betrekking tot de feiten waarvan hij in de loop van zijn bemiddeling kennis heeft genomen. Artikel 458 van het Strafwetboek is van toepassing op de bemiddelaar.

Belangrijk om te vermelden in dit verband is de caucus. De caucus is een strikt vertrouwelijk gesprek onder vier ogen tussen een partij en de bemiddelaar. De caucus kan worden aangevraagd door elk van de partijen of de bemiddelaar telkens als het nodig is (bvb wanneer de bemiddelaar voelt dat een partij iets te verbergen heeft, of wanneer een partij over gevoelige informatie beschikt waarvan hij niet zeker is dat hij deze openbaar kan maken). Niets wat in de caucus wordt verteld mag door de bemiddelaar worden bekend gemaakt aan de andere partij. 

Onafhankelijkheid, onpartijdigheid, neutraliteit

De bemiddelaar heeft geen banden, financiële of andere, met een bepaalde partij. Hij heeft geen voorkeur voor een bepaalde partij en stuurt niet aan op een oplossing.

Elke partij mag, onverminderd elke gerechtelijke of arbitrale procedure, voor, tijdens of na een rechtspleging aan de andere partijen voorstellen om een beroep te doen op de bemiddelingsprocedure. De partijen wijzen in onderlinge overeenstemming de bemiddelaar aan of belasten een derde met die aanwijzing.

Daarnaast kan ook de reeds gevatte rechter, op gezamenlijk verzoek van de partijen, of op eigen initiatief maar met instemming van de partijen, een bemiddeling bevelen, zolang de zaak niet in beraad is genomen. Er is dan sprake van een gerechtelijke bemiddeling.

Alle geschillen die vatbaar zijn om te worden geregeld via een dading, kunnen het voorwerp vormen van een bemiddeling.

Het is de taak van de bemiddelaar om de communicatie tussen de partijen te bevorderen. Belangrijkste reden waarom geschillen niet tot een oplossing komen is omdat partijen niet meer met elkaar communiceren. De verhouding tussen partijen is verstard, een partij voelt zich niet gehoord, de gemoederen lopen te hard op, ...

Het is de taak van de bemiddelaar om deze blokkages te helpen opheffen door partijen de kans te gegeven zich te uiten. Het is dan ook belangrijk dat vooraf afspraken worden gemaakt omtrent de manier waarop de communicatie verloopt. De bemiddelaar is de waakhond die ervoor zorgt dat de vooraf overeengekomen communicatieregels correct worden nageleefd en dat beide partij voldoende kans krijgen om hun verhaal te doen.

De bemiddelaar faciliteert niet alleen de communicatie, hij helpt de partijen ook om hun blik te richten op de toekomst. Hij verplaatst de aandacht van de partijen van hun onderscheiden standpunten naar hun gemeenschappelijke en verenigbare belangen. Eenmaal partijen inzien dat zij meer baat hebben bij een goede samenwerking dan door elkaar tegen te werken, kunnen zij komen tot een onderhandelde oplossing die door hen beiden gedragen wordt.

Elke partij mag, onverminderd elke gerechtelijke of arbitrale procedure, voor, tijdens of na een rechtspleging aan de andere partijen voorstellen om een beroep te doen op de bemiddelingsprocedure. Zo het voorstel bij aangetekende brief wordt verzonden en een aanspraak bevat op een recht, schorst het voorstel gedurende een maand de verjaring van de aan dat recht verbonden vordering.

De ondertekening van het protocol schorst de verjaringstermijn voor de duur van de bemiddeling. Behoudens uitdrukkelijk akkoord van de partijen, eindigt de schorsing van de verjaringstermijn één maand na kennisgeving door een van de partijen, of door de bemiddelaar aan de andere partij of partijen, van hun wil om een einde te maken aan de bemiddeling. Deze kennisgeving gebeurt bij aangetekende brief.

Het bemiddelingsprotocol is de overeenkomst waarin de partijen onderling, in samenspraak met de bemiddelaar, de nadere regels van het verloop van de bemiddeling, alsmede de duur ervan, bepalen. Die overeenkomst wordt schriftelijk vastgelegd in een bemiddelingsprotocol dat wordt ondertekend door de partijen en de bemiddelaar. 

Naast een aantal bij wet verplichte vermeldingen, zijn partijen vrij om de inhoud van het protocol te bepalen.

Het bemiddelingsprotocol bevat minstens volgende gegevens:

1° de naam en de woonplaats van de partijen en hun raadslieden;
2° de naam, de hoedanigheid en het adres van de bemiddelaar, en in voorkomend geval de vermelding dat de bemiddelaar erkend is door de in artikel 1727 bedoelde commissie;
3° de herinnering aan het principe dat bemiddeling op vrijwillige basis geschiedt;
4° een beknopt overzicht van het geschil;
5° de herinnering aan het principe van vertrouwelijkheid van de mededelingen die tijdens de bemiddeling worden uitgewisseld;
6° de wijze waarop het ereloon van de bemiddelaar, het tarief ervan, alsook de betalingsvoorwaarden worden bepaald;
7° de datum;
8° de ondertekening door de partijen en de bemiddelaar.

Komen partijen tot een akkoord, dan wordt dit akkoord op papier gesteld het bemiddelingsakkoord genoemd. Dit akkoord wordt ondertekend door de partijen en de bemiddelaar en is bindend.

In geval van akkoord en indien de bemiddelaar die de bemiddeling leidde erkend is kunnen partijen of één van hen het bemiddelingsakkoord ter bekrachtiging voorleggen aan de rechtbank. De rechter kan de homologatie van het akkoord alleen weigeren indien het strijdig is met de openbare orde of indien het akkoord dat werd bereikt na een bemiddeling in familiezaken strijdig is met de belangen van de minderjarige kinderen.

De homologatiebeschikking heeft de gevolgen van een akkoordvonnis en is dus in principe niet vatbaar voor hoger beroep.

De gedragscode van de erkende bemiddelaar is neergeschreven in de beslissing van 18 oktober 2007 betreffende de gedragscode van de erkende bemiddelaar

Federale bemiddelingscommissie

Simon Bolivarlaan, 30 (WTC III)

1000 Brussel

Tel: 02 552 24 00

Fax: 02 552 24 10

www.fbc-cfm.be

BMediation organiseert jaarlijks opleidingen tot Bemiddelaar in Burgerlijke en Handelszaken in zowel Gent als Hasselt. 

Voor meer info neem contact op met 

bMediation

Louizalaan 500 - 1050 Brussels

Tel : +32 02 6437833
Fax : +32 02 6409328

Email : info@bmediation.eu

of raadpleeg de website www.bmediation.eu